Pszczoły to pożyteczne owady, które wytwarzają nie tylko wszystkim dobrze znany miód, ale także żywiczą substancję – propolis. Propolis to naturalny produkt o szerokiej gamie prozdrowotnych właściwości. Już w starożytnych czasach był wykorzystywany przez Greków i Rzymian, którym służył jako substancja odkażająca i opatrująca rany, a Egipcjanie używali go do balsamowania mumii. Propolis znalazł zastosowanie także obecnie i cieszy się coraz większą popularnością. Dowiedz się jakie są jego właściwości i jak długo można stosować propolis.
Większość osób kojarzy produkty pszczele głównie z miodem. Jednakże te pracowite owady wytwarzają także inne cenne substancje, takie jak np. propolis. Nazywany jest on także kitem pszczelim, ponieważ pszczoły wykorzystują go do uszczelniania gniazda i wypełniania nim otworów- pszczoły pokrywają je cienką warstwą tej lepkiej substancji. Spełnia on także funkcję ochronną przed rozwojem szkodliwych mikroorganizmów, takich jak bakterie czy grzyby. Dodatkowo zabezpiecza przed szkodnikami i owadami, które mogą przedostać się do wnętrza gniazda. Propolis utwierdza także plaster miodu do beleczek i ramek, tak aby przylegał bezpiecznie do ich ścian.
To jednak nie wszystkie sposoby na jakie pszczoły wykorzystują tą gęstą substancję. W niektórych przypadkach pokrywają propolisem szkodniki, które przedostały się do gniazda, a których nie były w stanie pozbyć się z ula, tak aby nie stanowiły zagrożenia. Dodatkowo zatrzymują procesy gnilne, które przyczyniają się do rozwoju bakterii stanowiących potencjalne źródło zakażenia.
Propolis – jak powstaje ta prozdrowotna substancja?
Cały proces produkcji propolisu przebiega w dość skomplikowany sposób. Pszczoły zbierają balsamiczną substancję z pąków i kory drzew, głównie brzozy, kasztanowca, topoli, sosny i roślin zielonych. W naszej szerokości geograficznej pracowite owady zbierają kit pszczeli głównie z zielonych pąków topoli.
Wyspecjalizowana grupa pszczół zbieraczek po zebraniu gęstej substancji, przenosi ją do ula w postaci obnóży. Są to grudki zlepionego pyłku, nektaru i miodu formowane na goleniach trzeciej pary odnóży owada. W trakcie formowania w obnóża, zebrana substancja ulega wymieszaniu z enzymami produkowanymi przed aparaty gębowe pszczoły.
Różnorodność składowych tworzących propolis wpływa na jego ostateczne zabarwienie. Może być ono żółte, zielonkawe, pomarańczowe, przechodzące nawet w brunatne odcienie. Zapach natomiast zazwyczaj jest intensywny, mocno żywiczy.
Jak pozyskiwany jest propolis z uli?
Propolis zbierany jest z uli w miesiącach letnich. Do pozyskiwania pszczelego kitu zazwyczaj stosuje się dwie metody:
-
ekstensywną – polega na bezpośrednim zbieraniu propolisu z beleczek i ramek, wylotu ula, dna – wszystkich miejsc, gdzie został on umieszczony przez pszczoły. Zbieranie przebiega za pomocą mechanicznego odrywania substancji, w taki sposób, aby nie uszkodzić drewna. Cały proces wymaga dużo cierpliwości i czasu.
-
intensywną – podczas tej metody wykorzystuje się specjalne urządzenia – tzw. poławiacze kitu. Przykładem takiego urządzenia są np. powałki płócienne, które umieszcza się na ramkach beleczek. Najnowszym sposobem są specjalne powałki, w których znajdują się wymienne krążki ze szczelinami, wykonane z polietylenu.
W celu wydobycia propolisu z poławiaczy kitu, należy schłodzić je do temperatury oscylującej w okolicach 0 °C. Następnie, gdy ulegnie on stwardnieniu usuwa się go w sposób mechaniczny, a następnie dokładnie pozbywa się ewentualnych zanieczyszczeń. Wyselekcjonowany propolis przechowywany jest w szczelnie zamkniętych słoikach lub specjalnych pojemnikach, w chłodnym i ciemnym miejscu.
Propolis właściwości
Propolis, dzięki swoim właściwościom znalazł zastosowanie w medycynie. W jego składzie znajduje się przeciętnie około:
-
50-55 % balsamów i żywic,
-
25-35 % wosków,
-
10 % olejków aromatycznych,
-
5 % pyłku kwiatowego,
-
5% substancji organicznych, takich jak garbniki, flawony, mikro – i makroelementy.
Jego skład jest znacząco zróżnicowany – zależy od rodzaju roślin, z których pozyskiwana jest żywica, okresu zbioru, a także warunków środowiskowych, w których przebywają pszczoły. Szacuje się, że w propolisie znajduje się około 300 substancji, z których nie wszystkie zostały jeszcze zbadane. Największą grupę składników bioaktywnych stanowią polifenole - fenole i flawonoidy. Do najważniejszych zaliczamy chryzynę, związki terpenowe, kwas cynamonowy, kwercytynę, alkoholofenole.
Prowadzone badania wskazują na to, że propolis ma skuteczne działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, przyspiesza regenerację nabłonka i wspomaga w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych.
Propolis – zastosowanie
Z racji tego, że kit pszczeli cechuje się niezwykłym bogactwem składników aktywnych, jego działanie jest wielokierunkowe. Propolis znalazł zastosowanie jako środek:
-
przeciwzapalny – związane jest z bogactwem polifenoli, które wspomagają łagodzenie stanów zapalnych, zwalczanie wolnych rodników i wzmacnianie działania układu odpornościowego;
-
przeciwdrobnoustrojowy – propolis nazywany jest naturalnym antybiotykiem, dzięki swojemu działaniu przeciwbakteryjnemu. Wpływa on bezpośrednio na drobnoustroje - hamuje ich ruchliwość, rozwój i namnażanie. Badania potwierdzają także przeciwwirusowe i antygrzybiczne właściwości;
-
stymulujący układ odpornościowy;
-
wspomagający w regeneracji skóry – łagodzi rany pooperacyjnye, rany po oparzeniach oraz wykorzystywany jest w kosmetyce, jako środek wspomagający łagodzenie zmian potrądzikowych, czy przy chorobach skórnych;
-
korzystnie wpływający na mikrobiotę jelit – hamuje rozrost patologicznych szczepów bakterii, jednocześnie promuje wzrost korzystnych dla zdrowia szczepów.
Jak długo można stosować propolis?
Osoby sięgające po ten cenny składnik, często zadają pytanie w jakich dawkach i jak długo powinny stosować. Sięgając po gotowe preparaty należy, zapoznać się z informacjami zawartymi w ulotce lub na opakowaniu, a wszystkie wątpliwości należy skonsultować z lekarzem lub farmaceutą.
Osoby cierpiące na alergię na produkty pszczele, powinny pamiętać, że propolis może powodować reakcje uczuleniowe. Możliwe jest również wystąpienie alergii krzyżowej z pyłkami drzew. Do objawów, które powinny nas zaniepokoić po spożyciu propolisu należą: zaczerwienienie, swędzenie skóry, obrzęk i opuchlizna.
Właściwości propolisu, a infekcje górnych dróg oddechowych
Propolis znalazł także zastosowanie w łagodzeniu infekcji górnych dróg oddechowych. Badania donoszą, że wpływa on na skrócenie czasu występowania objawów i skutecznie łagodzi objawy zapalenia błony śluzowej dróg oddechowych.
W stanach infekcji warto sięgnąć po preparaty, które w swoim składzie zawierają standaryzowane ekstrakty, o określonej zawartości cennych składników aktywnych.
W preparacie Mirra i propolis na gardło znajduje się propolis standaryzowany na 3 % polifenoli. Działa łagodząco w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła, wspomaga regenerację błony śluzowej i stymuluje układ immunologiczny.
Pastylki do ssania Mirra i Propolis przynoszą ulgę dla podrażnionego gardła.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat infekcji gardła i poznać składniki pomocne w ich przebiegu, przeczytaj artykuł Infekcje gardła - rodzaje, leczenie oraz profilaktyka.
Bibliografia:
- Kędzia B., Hołderna-Kędzia E., Wykorzystanie propolisu i miodu w zakażeniach, Borgis - Postępy Fitoterapii 4/2007, s. 202-206
- Przybyłek, I., & Karpiński, T. M. (2019). Antibacterial Properties of Propolis. Molecules (Basel, Switzerland), 24 (11), 2047.
- Kurek-Górecka, A., Górecki, M., Rzepecka-Stojko, A., Balwierz, R., & Stojko, J. (2020). Bee Products in Dermatology and Skin Care. Molecules (Basel, Switzerland), 25(3), 556.
- Braakhuis A. (2019). Evidence on the Health Benefits of Supplemental Propolis. Nutrients, 11 (11), 2705.
Informacje podane na tej stronie służą wyłącznie celom edukacyjno-informacyjnym i nie powinny być użyte do diagnozowania lub leczenia jakiejkolwiek choroby czy schorzenia. W przypadku konieczności diagnozy lub leczenia należy skonsultować się z lekarzem.
Właścicielem, administratorem i wydawcą sklepu internetowego Herbeo.pl jest Herbal Pharmaceuticals Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie, Rynek Główny 28, 31-010 Kraków, tel. 12 356 56 44, zarejestrowaną przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie, XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000691511, kapitał zakładowy w wysokości: 120 000 zł, NIP: 6762535004.
Korzystanie ze sklepu internetowego jest bezpłatne. Zamieszczone w nim informacje, opisy ofert, zdjęcia, teksty, artykuły oraz wszystkie dane nie mogą być kopiowane (zarówno w całości jak i w części), powielane ani zmieniane bez uprzedniej pisemnej zgody Herbal Pharmaceuticals Sp. z o.o., zgodnie z ustawą z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. Nr 24, poz. 83 z późniejszymi zmianami).