Borelioza, znana również jako choroba z Lyme, jest chorobą zakaźną przenoszoną przez kleszcze, wywoływaną przez bakterie należące do rodzaju Borrelia. Jest to jedna z najczęstszych chorób odkleszczowych w Polsce. W ostatnich dekadach obserwuje się wzrost zachorowań na całym świecie, co czyni z boreliozy istotny problem zdrowia publicznego. Prognozy alarmują, że do roku 2050 w Stanach Zjednoczonych aż 55,7 miliona osób, co stanowi 12% populacji, może być dotkniętych boreliozą. Podobnie w Europie liczba ta sięgnie 134,9 miliona, co stanowi aż 17% populacji. Co niepokojące, większość tych przypadków może przerodzić się w przewlekłą infekcję, co stanowi poważne wyzwanie dla systemów opieki zdrowotnej (1).
Rozpoznanie boreliozy
W 1975 roku, w Old Lyme, Connecticut, badacze z Yale School of Medicine, w tym dr Allan Steere i dr Stephen Malawista, zaczęli badać nietypowe przypadki zapalenia stawów u 51 osób (39 dzieci i 12 dorosłych) o nieznanej przyczynie z charakterystyczną wysypką. Odkryli, że choroba, później nazwana boreliozą, jest przenoszona przez kleszcze. W 1982 roku Willy Burgdorfer i współpracownicy zidentyfikowali bakterię Borrelia burgdorferi jako czynnik zakaźny boreliozy. Odkrycie to było kluczowe dla zrozumienia mechanizmów transmisji choroby i rozwoju metod leczenia (2,3).
Nie daj się zaskoczyć kleszczom- bądź świadomy, bądź bezpieczny!
Cykl życiowy kleszcza - czynnik zakaźny Borelia burgdorferi
Borelioza jest chorobą o złożonym obrazie klinicznym, obejmującym symptomy od lokalnych reakcji skórnych, przez komplikacje neurologiczne i kardiologiczne, aż po problemy ze stawami. Rozprzestrzenianie się Borrelia burgdorferi oraz innych gatunków Borrelia, które są odpowiedzialne za boreliozę, jest ściśle powiązane z ekosystemami, w których żyją ich wektory – kleszcze z rodzaju Ixodes. Kluczowe dla opracowania efektywnych metod zapobiegania i kontroli boreliozy jest zrozumienie cyklu życiowego tych kleszczy oraz ich interakcji z żywicielami.
Cykl życiowy kleszczy, będących ektopasożytami, można podzielić na dwie główne fazy: aktywną fazę pasożytniczą, podczas której kleszcze przywierają do swojego żywiciela w celu pobrania krwi, oraz okres nieaktywności. Długość trwania fazy żerowania jest różna i zależy od gatunku; kleszcze z rodziny Argasidae mogą pobierać krew od 30 minut do godziny, podczas gdy przedstawiciele rodziny Ixodidae często pozostają na żywicielu przez kilka dni. Proces pobierania krwi jest kluczowy nie tylko dla wzrostu i rozwoju kleszczy, ale również umożliwia samicom produkcję jaj.
Ukąszenie kleszcza i co dalej? Postępowanie po ugryzieniu kleszcza.
Interesującym aspektem biologii kleszczy jest ich zdolność do magazynowania nadmiaru pobranej krwi w postaci skoncentrowanej, co stanowi dla nich rezerwę energetyczną. Ta adaptacja jest szczególnie ważna w okresie, kiedy kleszcze nie mają dostępu do żywiciela i muszą polegać na zgromadzonych zapasach pokarmowych. Dzięki temu mechanizmowi, kleszcze mogą przetrwać długie okresy bez konieczności ponownego żerowania, co ma kluczowe znaczenie dla ich cyklu życiowego i zdolności do rozprzestrzeniania patogenów, takich jak Borrelia (4).
Patogeneza - czynnik zakaźny Borelia burgdorferi
Proces infekcji rozpoczyna się, gdy krętki Borrelia burgdorferi, przenoszone przez ślinę kleszcza, wnikają do skóry i następnie rozprzestrzeniają się z przepływem krwi i limfy do różnych organów i tkanek, takich jak stawy, przestrzeń okołonerwowa, węzły chłonne i inne.W odpowiedzi na infekcję, organizm uruchamia złożone mechanizmy obronne, produkując specjalne białka zwane przeciwciałami IgM, które po pewnym czasie zamieniają się w inny typ, IgG. Te przeciwciała atakują bakterie, rozpoznając ich specyficzne części, takie jak flageliny (rodzaj "ogonków", które pomagają bakteriom się poruszać) i białka OspC (które znajdują się na powierzchni bakterii i są typowe dla tych z Europy). W miarę rozwoju choroby, nasz organizm produkuje coraz więcej różnych przeciwciał, aby walczyć z infekcją.W odpowiedzi na te bakterie, w naszym ciele może dojść do stanu zapalnego. Oznacza to, że w miejscach, gdzie bakterie się osiedlą, mogą powstać stany zapalne i uszkodzenia tkanki, co czasem widać jako opuchliznę czy zaczerwienienie.
Czym może grozić ukąszenie przez kleszcza?
Nasz system obronny nie tylko produkuje przeciwciała, ale także wzmacnia tzw. odporność komórkową. To oznacza, że pewne komórki naszego ciała stają się bardziej aktywne w walce z bakteriami, szczególnie w miejscach, gdzie one atakują. W zależności od tego, jak silna jest infekcja, nasz system odpornościowy może reagować bardziej lub mniej intensywnie (5).
Objawy boreliozy
Najbardziej charakterystycznym i często pierwszym sygnałem zakażenia boreliozą jest rumień wędrujący, który pojawia się u 50–80% osób zakażonych i jest uznawany za kliniczny znak tej choroby. Rumień ten najczęściej można zaobserwować na kończynach i tułowiu, natomiast u dzieci często pojawia się na głowie i szyi. W niektórych przypadkach, oprócz rumienia, mogą wystąpić również objawy przypominające grypę, w tym gorączka, bóle mięśni i stawów, bóle głowy oraz powiększenie węzłów chłonnych (6).
Diagnostyka boreliozy
Diagnoza boreliozy z Lyme opiera się głównie na obserwacji klinicznej, takiej jak historia ukąszenia przez kleszcza i objawy choroby. Testy serologiczne, które wykrywają przeciwciała przeciwko Borrelia burgdorferi, są stosowane tylko wtedy, gdy istnieje podejrzenie boreliozy i są przeprowadzane dwuetapowo: najpierw test ELISA do wykrywania przeciwciał IgM, a następnie, w przypadku wyników dodatnich lub wątpliwych, test Western blot dla potwierdzenia. Inne metody diagnostyczne obejmują badanie płynu mózgowo-rdzeniowego (szczególnie przy zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych), badanie płynu stawowego, metody PCR do wykrywania DNA krętków w różnych próbkach oraz badania histologiczne Należy jednak podkreślić, że diagnostyka serologiczna może być niewystarczająca we wczesnym stadium choroby, kiedy to odpowiedź przeciwciał może być jeszcze niewykształcona (6,7).
Sposoby zapobiegania boreliozie
Aby zapobiec boreliozie, kluczowe jest unikanie ukąszeń przez kleszcze. Ochronę zapewnia noszenie odpowiedniego ubioru, który zakrywa ciało (długie spodnie, koszule z długimi rękawami, nakrycia głowy, buty za kostkę) oraz unikanie spacerów po lesie, szczególnie w rejonach, gdzie borelioza jest powszechna. Po powrocie z terenów zielonych należy dokładnie sprawdzić całe ciało pod kątem kleszczy, w tym włosy. W przypadku znalezienia kleszcza, ważne jest, aby szybko i prawidłowo go usunąć, najlepiej za pomocą pęsety lub specjalnego zestawu, pamiętając o pionowym ruchu bez wykręcania. Nie zaleca się stosowania substancji drażniących jak masło czy spirytus przed usunięciem kleszcza. Po usunięciu miejsce ukąszenia należy zdezynfekować i obserwować przez kilka tygodni (8).
Schemat prawidłowo wyciągniętego kleszcza
Borelyma jest naturalnym środkiem wspierającym układ immunologiczny, złożonym z precyzyjnie wyselekcjonowanych składników roślinnych. Ten suplement wzmacnia ciało i podnosi odporność przeciwko różnorodnym patogenom, przenoszonym przez kleszcze. Charakteryzuje się całkowitym brakiem syntetycznych dodatków – nie zawiera żadnych zbędnych wypełniaczy, konserwantów, sztucznych słodzików ani barwników. W zamian dostarcza bogactwo naturalnych, najwyższej jakości wyciągów z ziół takich jak: rdestowiec japoński, szczeć pospolita, czystek, ashwagandha, vilcacora i andrographis, które w sposób naturalny wspomagają funkcjonowanie organizmu.
Informacje podane na tej stronie służą wyłącznie celom edukacyjno-informacyjnym i nie powinny być użyte do diagnozowania lub leczenia jakiejkolwiek choroby czy schorzenia. W przypadku konieczności diagnozy lub leczenia należy skonsultować się z lekarzem.
Bibliografia:
1. Davidsson M. The Financial Implications of a Well-Hidden and Ignored Chronic Lyme Disease Pandemic. Healthcare (Basel). 2018 Feb 13;6(1):16. doi: 10.3390/healthcare6010016. PMID: 29438352; PMCID: PMC5872223.
2. Elbaum-Garfinkle, Shana. "Bicentennial: Close to home: A history of Yale and Lyme disease." The Yale journal of biology and medicine 84.2 (2011): 103.
3. Stanek, Gerold, et al. "History and characteristics of Lyme borreliosis." Lyme Borreliosis: Biology, Epidemiology and Control. Wallingford, Oxon, UK: CAB International (2002): 1-28.
4. Buczek, A., and T. Magdon. "Lokalizacja zywicieli przez kleszcze [Acari: Ixodida]." Wiadomości Parazytologiczne 45.1 (1999): 3-12.
5. Romanivna, Melenko Svitlana. "Lime Boreliosis: Modern Problem of Infectology." Colloquium-journal. No. 7 (166).2023.
6. Agencja Oceny Technologii Medycznych, and Wydział Oceny Technologii Medycznych. "Profilaktyka chorób odkleszczowych (borelioza). Warszawa 2020.
7. Smoleńska, Zaneta, Anna Matyjasek, and Zbigniew Zdrojewski. "Borelioza—najnowsze rekomendacje w diagnostyce i leczeniu." Rheumatology Forum. Vol. 2. No. 2. 2016.
8. Lonser, Paweł, et al. "Borelioza w praktyce lekarza POZ." Lekarz POZ 9.4: 226-231.
Właścicielem, administratorem i wydawcą sklepu internetowego Herbeo.pl jest Herbal Pharmaceuticals Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie, Rynek Główny 28, 31-010 Kraków, tel. 12 356 56 44, zarejestrowaną przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie, XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000691511, kapitał zakładowy w wysokości: 120 000 zł, NIP: 6762535004.
Korzystanie ze sklepu internetowego jest bezpłatne. Zamieszczone w nim informacje, opisy ofert, zdjęcia, teksty, artykuły oraz wszystkie dane nie mogą być kopiowane (zarówno w całości jak i w części), powielane ani zmieniane bez uprzedniej pisemnej zgody Herbal Pharmaceuticals Sp. z o.o., zgodnie z ustawą z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. Nr 24, poz. 83 z późniejszymi zmianami).