Czy wiedzieliście, że kleszcze nie znikają zimą? Nowe badania przeprowadzone przez dr. Richarda Ostfelda z Cary Institute rzucają światło na zdumiewającą wytrzymałość tych małych stworzeń nawet w chłodniejszych miesiącach. Zimą prawdopodobieństwo ukąszenia przez kleszcza jest niższe niż w cieplejszych miesiącach, istnieje jednak ryzyko spotkania z tymi pasożytami w dni, gdy temperatura wzrasta powyżej zera. W takich warunkach wiele kleszczy znajduje się w stanie zbliżonym do hibernacji, są jednak gotowe wznowić swoją aktywność w poszukiwaniu krwi.
Cykl życiowy kleszczy (Ixodida)
W cyklu życiowym kleszczy, stawonogów znanych z pasożytniczego trybu życia, wyróżniamy dwie główne fazy: pasożytniczą i niepasożytniczą. W fazie pasożytniczej kleszcze ssą krew żywiciela, co jest kluczowym elementem ich cyklu życiowego. Czas trwania żerowania różni się w zależności od gatunku. Nimfy i dorosłe osobniki z rodziny Argasidae mogą pobierać krew od 30 minut do 1 godziny, podczas gdy większość kleszczy z rodziny Ixodidae pozostaje na żywicielu przez kilka do kilkunastu dni. Proces ssania krwi jest niezbędny dla kleszczy, ponieważ odżywianie się krwią umożliwia im przeprowadzenie szeregu ważnych procesów biologicznych. To właśnie dzięki pobranej krwi kleszcze mogą rosnąć i rozwijać swoje narządy wewnętrzne, w tym narządy płciowe, co jest kluczowe dla kontynuacji cyklu życiowego. Krew służy również do rozwoju jaj w przypadku samic kleszczy (4).
Ciekawym aspektem jest to, że kleszcze potrafią magazynować część pobranego pokarmu w postaci zagęszczonej, co stanowi dla nich rezerwę pokarmową. Ta zdolność do przechowywania pokarmu jest szczególnie ważna w fazie niepasożytniczej cyklu życia, kiedy kleszcze nie mają dostępu do żywiciela i muszą polegać na zgromadzonych zasobach.
Ryzyko Ukąszeń Kleszczy w Zimie
W okresie zimowym, kiedy temperatury spadają poniżej zera, a ziemia jest pokryta warstwą śniegu i lodu, prawdopodobieństwo ukąszenia przez kleszcze znacząco maleje. Jednak w sytuacji, gdy temperatura wzrasta powyżej 2 º Celsjusza i grunt roztapia się, dorosłe kleszcze, które były w stanie hibernacji, mogą aktywować się w poszukiwaniu pożywienia. Te cieplejsze dni zimowe, które zachęcają ludzi i zwierzęta do spędzania czasu na zewnątrz, jednocześnie zwiększają ryzyko ekspozycji na kleszcze. Dlatego istotne jest zachowanie ostrożności i dokładne sprawdzanie ciała pod kątem kleszczy po każdej aktywności na świeżym powietrzu, zwłaszcza gdy temperatura przekracza 0 º Celsjusza (1).
Wpływ temperatury na tempo rozwoju i aktywność kleszczy poszukujących żywicieli może również determinować sezonowe wzorce aktywności różnych stadiów rozwojowych kleszczy (3).
Zagrożenie Kleszczy i Zmiany Klimatyczne
Kleszcze, nie tylko rozszerzyły swój zasięg, ale także znacznie zwiększyły gęstość. Ich ekspansja wynika częściowo z chronicznie nadmiernej liczebności gatunków żywicielskich, a także z dłuższego okresu poszukiwań i zmniejszonej śmiertelności z powodu łagodniejszej pogody. Temperatury występujące w okresie grudzień-luty nie wykazują dużego wpływu na życie kleszczy, ale na liczebność ich żywicieli (2,3).
Warunki jesienne i wiosenne są kluczowe dla liczebności kleszczy, z późnymi temperaturami letnimi i ciepłymi zimami sprzyjającymi ich przetrwaniu i rozmnażaniu. Natomiast suche i ciepłe wiosny mogą redukować ich populację przez odwodnienie, zmniejszając ryzyko ukąszeń (5).
Ponadto badania naukowe potwierdzają korelację między minimalną głębokością śniegu podczas mrozu a zmniejszoną liczbą przypadków zapalenia mózgu przenoszonego przez kleszcze w 2012 roku w południowych niemieckich okręgach, co sugeruje, że pokrywa śniegowa może chronić kleszcze przed ekstremalnym zimnem, wpływając na ich przetrwanie i aktywność (6).
Mapa Występowania Kleszczy: Regiony w Polsce o Wzmożonym Ryzyku
Aby pomóc w identyfikacji obszarów o zwiększonym ryzyku występowania kleszczy w Polsce, została stworzona interaktywna mapa występowania tych pajęczaków. Ta narzędzie online umożliwia mieszkańcom poszczególnych województw sprawdzenie, czy ich region jest szczególnie narażony na obecność kleszczy, co jest istotne dla planowania bezpiecznych aktywności na świeżym powietrzu w okresie wiosenno-letnim. Mapa ta dostarcza wartościowych informacji, które mogą przyczynić się do lepszej ochrony przed ugryzieniami kleszczy i związanymi z nimi chorobami (7,8).
Informacje podane na tej stronie służą wyłącznie celom edukacyjno-informacyjnym i nie powinny być użyte do diagnozowania lub leczenia jakiejkolwiek choroby czy schorzenia. W przypadku konieczności diagnozy lub leczenia należy skonsultować się z lekarzem.
Bibliografia:
1. Brunner, Jesse L., Mary Killilea, and Richard S. Ostfeld. "Overwintering survival of nymphal Ixodes scapularis (Acari: Ixodidae) under natural conditions." Journal of Medical Entomology 49.5 (2014): 981-987.
2. Stafford KC 3rd, Denicola AJ, Kilpatrick HJ. Reduced abundance of Ixodes scapularis (Acari: Ixodidae) and the tick parasitoid Ixodiphagus hookeri (Hymenoptera: Encyrtidae) with reduction of white-tailed deer. J Med Entomol. 2003 Sep;40(5):642-52. doi: 10.1603/0022-2585-40.5.642. PMID: 14596277.
3. Ogden NH, Maarouf A, Barker IK, Bigras-Poulin M, Lindsay LR, Morshed MG, O'callaghan CJ, Ramay F, Waltner-Toews D, Charron DF. Climate change and the potential for range expansion of the Lyme disease vector Ixodes scapularis in Canada. Int J Parasitol. 2006 Jan;36(1):63-70. doi: 10.1016/j.ijpara.2005.08.016. Epub 2005 Oct 5. PMID: 16229849.
4. Buczek, A., and T. Magdon. "Lokalizacja zywicieli przez kleszcze [Acari: Ixodida]." Wiadomości Parazytologiczne 45.1 (1999): 3-12.
5. Zajkowska, Joanna, et al. "Statystyczna analiza wpływu czynników meteorologicznych na zapadalność na kleszczowe zapalenie mózgu w Białymstoku." Przegl Epidemiol 62.2 (2008):
453-460.
6. Braks, Marieta AH, et al., eds. Ecology and prevention of Lyme borreliosis. Wageningen Academic Publishers, 2016.Strony:335- 349
7. https://www.national-geographic.pl/artykul/mapa-kleszczy-w-polsce-gdzie-wystepuja-i-gdzie-jest-ich-najwiecej-220531054615
8. https://ciemnastronawiosny.pl/https://ciemnastronawiosny.pl/
Właścicielem, administratorem i wydawcą sklepu internetowego Herbeo.pl jest Herbal Pharmaceuticals Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie, Rynek Główny 28, 31-010 Kraków, tel. 12 356 56 44, zarejestrowaną przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie, XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000691511, kapitał zakładowy w wysokości: 120 000 zł, NIP: 6762535004.
Korzystanie ze sklepu internetowego jest bezpłatne. Zamieszczone w nim informacje, opisy ofert, zdjęcia, teksty, artykuły oraz wszystkie dane nie mogą być kopiowane (zarówno w całości jak i w części), powielane ani zmieniane bez uprzedniej pisemnej zgody Herbal Pharmaceuticals Sp. z o.o., zgodnie z ustawą z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. Nr 24, poz. 83 z późniejszymi zmianami).