Rośliny od zawsze była cennym źródłem składników bioaktywnych, które wykazują korzystny wpływ na ludzkie zdrowie. Obecnie ekstrakty roślinne stają się coraz bardziej popularne w zdrowej diecie ze względu na swoje naturalne pochodzenie, a wiele z nich zawiera korzystne składniki odżywcze.
Składniki bioaktywne są naturalnie występującymi substancjami chemicznymi w roślinach, które wykazują korzystny wpływ na zdrowie człowieka. Działanie to jest badane od wielu lat, a wyniki badań potwierdzają, że składniki biologicznie aktywne wywierają istotny wpływ na organizm człowieka.
Żywność funkcjonalna
Określenie „żywność funkcjonalna” po raz pierwszy zostało użyte w 1984 roku w Japonii. 7 lat później oficjalnie ustanowiono przepisy prawne, które określają, które produkty możemy do niej zaliczać.
W dzisiejszych czasach coraz większa liczba osób stawia na zdrowy styl życia i świadomą dietę. W ramach takiego podejścia, popularnością cieszy się żywność funkcjonalna - produkty, które poza swoim podstawowym zadaniem (np. dostarczaniem energii) wpływają pozytywnie na funkcjonowanie organizmu.
Żywność funkcjonalna charakteryzuje się dodatkowymi składnikami, które wpływają korzystnie na zdrowie. Mogą to być na przykład:
- Probiotyki - żywe mikroorganizmy, które wpływają na równowagę mikroflory jelitowej i korzystnie wpływają na układ odpornościowy.
- Prebiotyki - substancje, które wpływają na wzrost i rozwój korzystnych dla zdrowia bakterii w jelitach.
- Antyoksydanty - substancje, które chronią organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników i zapobiegają chorobom oksydacyjnym.
- Składniki o działaniu przeciwzapalnym - pomagają w zwalczaniu stanów zapalnych w organizmie.
- Składniki poprawiające przemianę materii - pomagają w utrzymaniu zdrowej masy ciała.
Żywność funkcjonalna może przyjmować różne formy - od zwykłych produktów spożywczych, takich jak jogurty czy płatki śniadaniowe, po skoncentrowane produkty do suplementacji, w formie kapsułek czy tabletek.
Wprowadzanie do swojej diety produktów bogatych w składniki bioaktywne może przynieść wiele korzyści dla zdrowia. Spożywanie ich może pomóc w utrzymaniu prawidłowej masy ciała, wzmocnić układ odpornościowy, poprawić trawienie czy też wspomagać w zahamowaniu rozwoju wielu chorób cywilizacyjnych, takich jak choroby serca czy cukrzyca.
Działanie antyoksydacyjne ekstraktów roślinnych
Stres oksydacyjny jest procesem, w którym wolne rodniki powstają w organizmie w wyniku normalnych reakcji metabolicznych, a także z zewnętrznych czynników stresowych, takich jak promieniowanie UV, palenie papierosów, skażenie powietrza, niezdrowe odżywianie, alkoholizm czy intensywny wysiłek fizyczny. Wolne rodniki są cząsteczkami, które są niestabilne i bardzo reaktywne, mogą uszkadzać błony komórkowe, białka, a nawet DNA.
Gdy ich ilość wzrasta dochodzi do uszkodzeń komórek i tkanek, co w konsekwencji może predysponować do rozwoju chorób, takich jak choroby serca, cukrzyca, choroby neurodegeneracyjne, choroby autoimmunologiczne i nowotwory.
W normalnych warunkach organizm jest w stanie radzić sobie z wolnymi rodnikami, dzięki przeciwutleniaczom. Antyoksydanty to substancje chemiczne, które neutralizują wolne rodniki i chronią organizm przed stresem oksydacyjnym. Ich mechanizm działania opiera się na usuwaniu nadmiaru wolnych rodników, neutralizując je i zapobiegając uszkodzeniu komórek.
Aby chronić organizm przed stresem oksydacyjnym, ważne jest dbanie o zdrowy styl życia, który obejmuje odpowiednie odżywianie, regularną aktywność fizyczną, unikanie palenia papierosów i nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV, kontrolowanie stresu i wybieranie zdrowych nawyków życiowych. Ponadto, suplementacja antyoksydantów, takich jak witamina C może pomóc w ochronie przed stresem oksydacyjnym.
Witamina C, znana również jako kwas askorbinowy, jest jednym z najsilniejszych naturalnych antyoksydantów, co oznacza, że jest w stanie neutralizować wolne rodniki, które mogą uszkodzić komórki i tkaniny w organizmie.
Witamina C neutralizuje wolne rodniki, wiążąc się z nimi i uniemożliwiając im uszkadzanie innych cząsteczek. Pomaga także wzmocnić układ odpornościowy, chroni przed chorobami serca, wpływa na regenerację tkanek i wpływa na produkcję kolagenu w organizmie. Produktami bogatymi w witaminę C są naturalne soki.
Wybrane antyoksydanty i przykłady (http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2014/11/pf_2013_042-047.pdf)
Związki fitochemiczne w ekstraktach roślinnych
Związki fitochemiczne to naturalne substancje bioaktywne występujące w roślinach. Mogą one mieć pozytywny wpływ na zdrowie, a także wiele z nich ma właściwości przeciwutleniające, co oznacza, że mogą pomóc w zwalczaniu wolnych rodników i zapobiegać uszkodzeniu komórek i tkanek. Do związków fitochemicznych należą między innymi: flawonoidy, karotenoidy, fenole, izoflawony, lignany, fitosterole, sulforafan, katechiny. Wiele z nich można znaleźć w różnych rodzajach owoców, warzyw, ziół i przypraw.
Związki fitochemiczne są ważnym elementem zdrowej diety. Gdzie je znajdziemy?:
- Aronia – to wysoka zawartość polifenoli i antocyjanów, które chronią tkanki i komórki przed niekorzystnym działaniem wolnych rodników. Dodatkowo zawierają witaminy i minerały. Dobrym źródłem aronii jest naturalny 100 % sok z aronii.
- Karczoch – to źródło cynaryny i flawonoidów. Są one silnymi przeciwutleniaczami, które wykazują pozytywny wpływ na pracę i regenerację wątroby. Karczoch działa żółciopędnie, obniża poziom lipidów we krwi i pozytywnie wpływa na układ pokarmowy. Łatwo dostępnym źródłem karczocha jest 100% sok naturalny z karczocha.
- Imbir - do głównych składników bioaktywnych, które znajdują się w imbirze zaliczamy gingerole. Należą do grupy polifenoli, które działają przeciwzapalnie i przeciwutleniająco. Dodatkowo imbir wykazuje działanie odświeżające, zmniejszające nudności. Warto sięgać po preparaty zawierające standaryzowane ekstrakty z imbiru, takie jak Imbir i Rumianek na nudności.
- Czerwona koniczyna – to roślina szczególnie polecana kobietom w okresie menopauzy, dzięki zawartości izoflawonów, które działają estrogennie. Łagodzą uderzenia gorąca i nadmierną potliwość, a także zmniejszają napięcie przedmiesiączkowe. Przykładem preparatu zawierającego standaryzowaną czerwoną koniczynę jest EstroBalans.
Ekstrakty roślinne mogą być stosowane w diecie w różny sposób, np. jako suplementy diety, soki, dodatki do koktajlów. Warto pamiętać o priorytetowym znaczeniu zdrowego stylu życia, prawidłowej diety i aktywności fizycznej. Pamiętaj, aby korzystać z ekstraktów pochodzących z renomowanych źródeł i stosować je zgodnie z zaleceniami producenta lub po konsultacji z lekarzem czy farmaceutom.
Bibliografia:
Halina Kozłowska, Związki biologicznie czynne w żywności pochodzenia roślinnego, 1995
Bonggi Lee, Choon Young Kim, Dietary Bioactive Compounds and Health, Bioactive Compounds and Health. Foods 2022, 11, 2395.
Emilia Kałędkiewicz , Ewa Lange, Znaczenie wybranych związków pochodzenia roślinnego
w diecie zapobiegającej chorobom nowotworowym, Postępy Fitoterapii 1/2013
Makowska-Wąs, J., & Janeczko, Z. (2004). Bioavailability of plant polyphenols. Postępy Fitoterapii, 3, 126-137.
Oleg Burdzenia.Karczoch (Cynara scolymus) roślina lecznicza i przysmak.Lek w Polsce, vol 24 nr 01’14 (273).
Myers SP., Effects of a standardised extract of Trifolium pratense (Promensil) at a dosage of 80mg in the treatment of menopausal hot flushes: A systematic review and meta-analysis. Phytomedicine, 2017.
Joanna Newerli-Guz, Maja Pych, WŁAŚCIWOŚCI PRZECIWUTLENIAJĄCE IMBIRU (ZINGIBER OFFICINALE ROSCOE), Akademia Morska w Gdyni, 2012.
Właścicielem, administratorem i wydawcą sklepu internetowego Herbeo.pl jest Herbal Pharmaceuticals Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie, Rynek Główny 28, 31-010 Kraków, tel. 12 356 56 44, zarejestrowaną przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie, XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000691511, kapitał zakładowy w wysokości: 120 000 zł, NIP: 6762535004.
Korzystanie ze sklepu internetowego jest bezpłatne. Zamieszczone w nim informacje, opisy ofert, zdjęcia, teksty, artykuły oraz wszystkie dane nie mogą być kopiowane (zarówno w całości jak i w części), powielane ani zmieniane bez uprzedniej pisemnej zgody Herbal Pharmaceuticals Sp. z o.o., zgodnie z ustawą z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. Nr 24, poz. 83 z późniejszymi zmianami).